Czufut-Kale

W tym wykutym w skale mieście, jeszcze w latach siedemdziesiątych ub. wieku mieszkali ludzie. Dziś po wszystkich mieszkańcach i dawnej potędze zostało wspomnienie.

Wykuwanie domów w miękkim kamieniu jest do dziś popularnym sposobem zdobywania własnych czterech kątów w cieplejszych stronach. Także na Krymie. Ma to swoje zalety. Latem jest chłodno, zimą ciepło, nie ma też ograniczeń przestrzennych. Ale są i wady; problemy z wodą, nieczystościami, prądem. Kiedyś (i w wielu miejscach dziś) wszakże tym się nie przejmowano.

Prawdopodobnie w V wieku n.e. na pionowym grzbiecie skalnym powstała tam strażnica bizantyjska Fulli. Potem została zajęta przez Połowców, którzy nadali jej nazwę Kyrk Er i rozbudowali do potężnej twierdzy. Tak potężnej, że Mongołowie pod dowództwem Nogaja, by ją zdobyć w 1299 roku musieli używać machin oblężniczych.

Czufut-Kale było druga stolicą Chanatu Krymskiego (pierwszą był Sołchat, dziś Stary Krym, wybrany przez samego Batu-Chana). Stąd rządzili chanowie Hadżi Gerej i Mengli Gerej. Po tych czasach pozostało kilka grobowców, m. in. mauzoleum Dżanike-Chanym, córki chana Tochtamysza, matki Hadżi Gereja.

Nową stolicę, Bakczysaraj, założyli tuż obok, 2,5 kilometra od starej. I miasto znów zmieniło nazwę, na Czufut-Kale. Oznacza to twierdzę żydowską (çufut – Żyd, qale – twierdza). Dlaczego? Bo muzułmanie i chrześcijanie przenieśli się do Bakczysaraju, a w mieście pozostali Karaimi. To lud wyznający klasyczny judaizm, oparty na Torze (Starym Testamencie), zwłaszcza Pięcioksiągu Mojżesza, a zupełnie odrzucający późniejsze dodatki, w tym Talmud. Czufut-Kale pozostało karaimskim do dziś. Właśnie Karaimi (kilka rodzin) jako ostatni opuścili skalne miasto. Dziś prowadzą tam restaurację ze swoją kuchnią i oprowadzają turystów, nacisk kładąc na własny wkład w rozwój Krymu.

Wykute w skale mieszkania mają wszystko: okna, drzwi, kuchnie, spiżarnie. Ba, można nawet spotkać kamienne tłocznie do wina. Mieszkania są często kilkukondygnacyjne. Ale są też budowle wzniesione na skale, a nie wykute w niej. To wspomniane mauzoleum, Wrota Wschodnie, kenesa (świątynia karaimska), meczet, oraz rezydencje ważniejszych mieszkańców.

Ze skalnego miasta rozciąga się wspaniały widok na okoliczne kaniony.

Pomiędzy Czufut-Kale a Bakczysarajem znajduje się jeszcze jedno wykute w skale miejsce, prawosławny Klasztor Uspienski. Zbudowali go mnisi bizantyjscy w VIII wieku. Monastyr istniał nieprzerwanie do 1921 roku. Odrodził się w latach osiemdziesiątych, podczas powolnego upadku ZSRR.

• 

• 

• 

•