Salpausselkä

Czterystukilometrowa, podwójna linia wzgórz, ciągnąca się łukiem od Lahti po Joensuu. To właśnie Salpausselkä sprawia, że południowo-wschodnia granica Pojezierza Fińskiego tworzy regularny łuk. Widać ją dobrze na mapach; żółte pasy wyraźnie się odróżniają od zielonych nizin i błękitnych jezior. W terenie widać tylko pasma wzgórz, bo i one i otaczające je niziny porośnięte są takim samym lasem świerkowym.

Salapausselkä jest ozem, czyli długim wałem polodowcowym. Kiedyś był… rzeką. Płynące pod lodowcem wody nanosiły w swoje koryto coraz więcej piasku i żwiru. Aby móc płynąć, woda musiała wciąż wytapiać lód, nanosząc przy tym coraz więcej osadu. Aż w końcu lód się stopił i wtedy okazało się, że podlodowa rzeka naniosła tyle piasku, żwiru i małych kamieni, że utworzyły one długi, dość płaski wał.

Pomiędzy ozami Salpausselki trafiają się kemy. To odwrotność ozu. Tu rzeka płynęła na powierzchni lodu. I też osadzała na dnie wszystko, co tylko mogła ze sobą porwać. W końcu z boków stopił się cały lód, odsłaniając osady, uformowane w stromościenne, długie wały. Oba ozy mają swoje nazwy. Północny to Sisempi Salpausselkä, zaś południowy – Ulompi Salapausselkä. Północny jest wyższy, ma 100-160 m wysokości i szerszy (ok. 4 km). Południowy, Ulompi Salpausselkä, jest niższy (30-150 m) i węższy (do 3,5 km). Ale to właśnie po nim biegnie droga i linia kolejowa. I właśnie na nim rozłożyły się znane fińskie miasta, Lahti, Kuusankoski, Lappenranta i Imatra.

Sisempi Salpausselkä, choć wyższy, nie powstrzymuje jezior przed „rozlaniem się”. Przerywa go największe fińskie jezioro Saimaa. Jego południowa część, gdy spojrzeć na mapę, rozlewa się właśnie pomiędzy obiema liniami Salpausselki. Wyspa Kylänniemi, dzieląca jezioro na pół, to właśnie część północnego pasma. Ba, przez przerywający linię Ulompi Salpausselkä wodospad Imatra łączy system jezior fińskich z Ładogą.

Na stokach Salpausselki praktyczni Finowie zbudowali wiele skoczni, w tym najsławniejszą (w zasadzie to zespół trzech skoczni), w Lahti, nazwaną właśnie Salpausselkä.

W lasach Salpausselki można spotkać m. in. dwa gatunki, których już w dzisiejszej Polsce nie ma (choć jeszcze dwieście lat temu były). Rosomak, kuzyn łasicy, choć wielkości małego psa, potrafi wygrać walkę nawet z niedźwiedziem, zaś polatucha to wiewiórka, która potrafi… latać. Dzięki szerokim fałdom skóry pomiędzy nogami, może szybować z drzewa na drzewo nawet 50 metrów.