Posągi moai z Wyspy Wielkanocnej

Wyspa Wielkanocna leży na Oceanie Spokojnym 3600 kilometrów na zachód od wybrzeży Chile. Od najbliższego zamieszkanego lądu, którym jest wyspa Pitcairn, dzieli ją ponad 2000 kilometrów oceanu. Znana jest ona przede wszystkim z 887 kamiennych posągów zwanych moai.

Pierwszymi Europejczykami, którzy ujrzeli Rapa Nui (bo tak brzmi oryginalna nazwa wyspy) byli holenderscy żeglarze z okrętu dowodzonego przez Jacoba Roggevereena. Było to w niedzielę Wielkiej Nocy 1722 roku i stąd też europejska nazwa wyspy. Na wyspie odkryli oni liczne kamienne posągi – moai, które były ustawione wokół wyspy na kamiennych platformach, czy też ołtarzach nazywanych ahu.

Posągi zostały sporządzane ze skał o pochodzeniu wulkanicznym przy pomocy narzędzi z bazaltu. Figury są wyciosane z jednego kamienia. Niektóre ważą nawet ponad 20 ton, a ich wysokość przekracza 6 metrów. Największy z moai – Paro miał około 10 metrów wysokości i ważył 75 ton. Na wyspie znajduje się także niedokończony posąg o wysokości 21 metrów i wadze 270 ton. Część z figur posiada na głowach potężne kamienne kapelusze – pukao, które są wykonane ze scorii – czerwonej skały wulkanicznej.

Większość moai została wykuta przy kraterze Rano Raraku, a potem przetransportowana na wybrzeże odległe nawet o ponad 10 kilometrów. Prawdopodobnie posągi były toczone na balach na miejsce przeznaczenia, a następnie stawiane do pionu za pomocą lin. Inna z teorii sugeruje, że do ich przemieszczania używano kroczącego dźwigu, pod którym w pozycji poziomej podwieszony i następnie przesuwany krokami był posąg.

Istnieje wiele koncepcji mówiących o tym kto wyrzeźbił moai. Najpopularniejsza z nich mówi, że zrobili to polinezyjscy osadnicy około 1000-1100 roku. Inna twierdzi natomiast, że na Wyspę Wielkanocną mieszkańcy przybyli z Ameryki Południowej i stamtąd przywieźli umiejętności kamieniarskie. Praca nad posągi została przerwana nagle, świadczy o tym wiele niedokończonych posagów. Prawdopodobnym powodem było przeludnienie wyspy, klęska głodu i wybuch walk międzyplemiennych. Do tej pory nie wiadomo także w jakim celu zostały sporządzone posągi, wiele teorii mówi o posągach jako wyobrażeniu bóstw, czy też przodków.

W połowie XIX wieku większość z moai została przewrócona, przypuszcza się, że było to wynikiem walk między klanami zamieszkującymi wyspę. Obecnie około 50 moai zostało z powrotem osadzonych na swoich dawnych miejscach, a na terenie wyspy powstał Park Narodowy Rapa Nui, który swoim zasięgiem obejmuje blisko połowę jej powierzchni. W 1996 roku posągi moai zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.